Mówiące białe laski, towarzyskie okulary, roboty przewodnicy – jak AI zmieniła technologie asystujące dla niewidomych

ChatGPT I podobne narzędzia oparte na dużych modelach językowych (LLM) i modelach języka wizyjnego (VLM) wywołały kolejną rewolucję w technologiach asystujących dla niewidomych. Aplikacje do rozpoznawania obrazu opisują świat lepiej od wielu ludzi, a ponadto, jak to już kiedyś przewidział Stanisław Lem w „Powrocie z gwiazd”, nie dziwią się żadnemu pytaniu. Za pomocą inteligentnych okularów niewidomy nie tylko może zorientować się w przestrzeni, ale np. uzyskać całkiem dobry opis pracy pokazywanej w galerii sztuki współczesnej. Opisywanie zdjęć wrzucanych na media społecznościowe lub screenshotów z ekranu komputera to już norma. AI stała się tak popularna, że można ją spotkać nawet w białych laskach. Jednocześnie ograniczenia prawne i kulturowe powodują, że tak oczywiste dla widzących ludzi sprawy jak rozpoznawanie osób czy wiedza o czyimś wyglądzie wciąż są skomplikowane i często praktycznie niemożliwe. Rozwój nowoczesnych technologii spowodował też, że wreszcie istnieją realne szanse na pojawienie się maszyn prowadzących, czyli robotów przewodników. Prototypy już działają, a jedna z firm zapowiedziała wprowadzenie swojego robota na rynek jesienią 2025.