Zmiany klimatyczne i coraz częstsze susze destabilizują globalną produkcję rolną. Szczególnie narażony w tym względzie jest jęczmień, zboże o dużym znaczeniu rolniczym. Badania prof. Daszkowskiej-Golec dotyczą tego, w jaki sposób rośliny wykrywają sygnały stresowe i uruchamiają reakcje ochronne na poziomie molekularnym – na długo przed pojawieniem się widocznych objawów. Dzięki połączeniu najnowocześniejszych technologii, takich jak sekwencjonowanie RNA nowej generacji, metabolomika i transkryptomika przestrzenna (Visium), stworzyli wysokiej rozdzielczości mapę aktywności genów zarodka jęczmienia Przebadaliśmy sześć różnych tkanek i odkryliśmy, że ochronna osłonka otaczająca wyłaniający się liść – wykazywał najsilniejszą reakcję na kwas abscysynowy (ABA), kluczowy hormon pośredniczący w sygnalizacji stresu. Odkryliśmy również, że krótka ekspozycja na ABA działa jak katalizator „pamięci stresowej” – umożliwia roślinom lepsze znoszenie przyszłych susz. Kluczową częścią tej adaptacji jest alternatywne splicowanie, proces, który pozwala pojedynczemu genowi wytwarzać wiele wariantów RNA. W warunkach samej suszy aktywnych było tylko 39 wariantów splicingowych; natomiast rośliny poddane wstępnej obróbce ABA wytworzyły 495 wariantów RNA, co wskazuje na znaczne zwiększenie różnorodności transkryptów i elastyczności regulacyjnej. W badaniu uzupełniającym zidentyfikowaliśmy kompleks wiążący czapeczkę (CBC) jako centralny przełącznik molekularny, który przekłada sygnały hormonalne na precyzyjne programy ekspresji genów podczas kiełkowania. W roślinach z niedoborem CBC zaobserwowaliśmy zmienione profile splicingu i zwiększone poziomy prekursorów brasinosteroidów, co wskazuje na nieznane wcześniej interakcje między sieciami sygnalizacji hormonalnej. Razem wyniki te pokazują, w jaki sposób rośliny dostosowują swoje reakcje genetyczne do stresu środowiskowego. Torują również drogę do opracowania odmian zbóż odpornych na zmiany klimatu – co stanowi kluczowy krok w kierunku zrównoważonego rolnictwa w szybko zmieniającym się świecie.