Profesor zajmujący się ewolucją i bioróżnorodnością na Uniwersytecie w Lejdzie, starszy badacz w Muzeum Historii Naturalnej „Naturalis” w Lejdzie.
Jego badania naukowe obejmowały różnorodne tematy, takie jak ewolucja muszli ślimaków, penisy chrząszczy, żerowanie owadów na roślinach inwazyjnych czy bioróżnorodność jaskiń i wapiennych wzgórz. Odbył wiele podróży naukowych – od gór Krety (gdzie zrobił doktorat), przez jaskinie w Czarnogórze i serce lasu deszczowego w Bornego (gdzie pracował przez sześć lat), aż po parki miejskie w Holandii.
Poza pracą akademicką popularyzował naukę, pisząc książki i artykuły oraz wygłaszając wykłady. Do jego najbardziej znanych wystąpień należą wykłady TED i TED-Ed oraz wystąpienie z Isabellą Rossellini w Nowojorskiej Bibliotece Publicznej. Jego najnowsza książka Ewolucja w Miejskiej Dżungli przedstawia florę i faunę miast jako ekscytujący, nowy i szybko ewoluujący ekosystem stworzony przez człowieka.
Niedawno poszedł o krok dalej w komunikacji naukowej i za pośrednictwem swojej firmy Taxon Expeditions organizuje wyprawy naukowe dla nie-biologów do miejsc o dużej bioróżnorodności na całym świecie (zarówno do lasów deszczowych i na górskie szczyty, jak i do parków miejskich). Kluczową cechą tych wypraw jest odkrywanie zupełnie nowych gatunków dzikiej przyrody.
Działalność naukowca można śledzić w mediach społecznościowych – na Facebooku, Instagramie, LinkedInie oraz X.
Podczas 8. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE (sobota 7 grudnia oraz niedziela 8 grudnia) prof. Menno Schilthuizen będzie miał dwa wykłady:
● „Darwin Comes to Town”
Zmierzamy ku przyszłości, w której trzy czwarte ludzi będzie żyło w miastach, a spora część powierzchni planety będzie zurbanizowana. Skoro znaczną przestrzeń pozostałych obszarów będą zajmować farmy, pastwiska i plantacje, gdzie znajdzie się miejsce dla natury?
Jedna z możliwych odpowiedzi brzmi: w miastach. A ponieważ coraz więcej dzikich zwierząt tworzy nowe nisze wśród ludzi, ewolucja przybiera zaskakujący obrót. Zwierzęta miejskie ewoluują, by stać się bardziej tolerancyjnymi, ciekawskimi i zaradnymi, gołębie rozwijają oczyszczanie upierzenia, a chwasty wyrastające z pęknięć w chodniku dostosowują swoje nasiona do zastanych warunków. Niektóre miejskie zwierzęta mogą nawet stać się zupełnie nowymi gatunkami.
Dzięki ewolucyjnej adaptacji zachodzącej z niespotykaną dotąd prędkością rośliny i zwierzęta odnajdują nowe sposoby na życie w pozornie wrogim środowisku asfaltu i stali. Być może jesteśmy u progu nowego rozdziału w historii życia – rozdziału, w którym niestety zanika spora część dawnej bioróżnorodności, za to rodzą się nowe i ekscytujące formy życia.
● „The Urban Naturalist”
Wyobraź sobie, że zabierasz swój smartfon-mikroskop na pustą działkę i odkrywasz rzadką pszczołę murarkę, która buduje swoje gniazdo w pustych muszlach ślimaków. Albo miniaturowego pająka, który poluje na mrówki i przenosi ich zwłoki. Takie właśnie obserwacje przeprowadził Menno Schilthuizen wraz z zespołem naukowców-obywateli – to jeden z przykładów kampanii biologa ewolucyjnego mającej na celu przeniesienie nauk przyrodniczych do przestrzeni miejskiej, w której większość z nas żyje.
W ramach wykładu Schilthuizen zaprasza nas, abyśmy wraz z nim rozpoczęli nową erę odkryć – wyruszyli jako nieustraszeni odkrywcy miejskiego środowiska i być może przy okazji zrobili coś dobrego dla świata przyrody. Dzięki rewolucji otwartej nauki prawdziwe odkrycia biologiczne mogą być obecnie realizowane przez każdego w miejscu zamieszkania. Naukowiec pokaże, jak dokonać tych odkryć, wprowadzając nas w narzędzia pracy miejskiego naukowca – od tych wypróbowanych i przetestowanych (notatnik terenowy, siatka na motyle, obiektyw ręczny) po nowomodne (zasoby internetowe, gadżety low-tech, gadżety gotowe).
Ale poza technologią istnieje również obietnica przywrócenia utraconej tradycji naukowca-obywatela – ożywienia ducha wiktoriańskiego przyrodnika we współczesnym świecie. W czasach, gdy jedyną naturą, jaką większość ludzi może zobaczyć, są miasta, Schilthuizen pokazuje, że zrozumienie nowych ekosystemów jest naszą najlepszą nadzieją na docenienie i ochronę różnorodności biologicznej.