Historia

Poznaj historyczny krajobraz swojego miasta, odkryj zapomniane miejsca i budynki. Bogaty zasób kartograficzny Archiwum Państwowego w Katowicach posiada niesamowite materiały pozwalające na „podróż w czasie” wybierz się w nią razem z nami. Na stanowisku zostaną zaprezentowane dawne mapy i plany górnośląskich miast i miasteczek uzupełnione dokumentacją fotograficzną.<br><br>

W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną metody pracy badaczy historii najnowszej. Wykład zostanie przeprowadzony przy wykorzystaniu materiałów audiowizualnych (prezentacja, zdjęcia, filmy, nagrania muzyczne). Prowadzący w odniesieniu do znanych powszechnie wydarzeń z historii współczesnej przedstawi dokumenty źródłowe, prasowe, osobiste relacje, nagrania audiowizualne, a także interpretacje istotnych faktów historycznych w kulturze masowej (muzyka, malarstwo, grafiki).

Trudno o drugą tak istotną datę w XX-wiecznych dziejach Europy Środkowo-Wschodniej jak rok 1945. Dla takich pogranicznych regionów jak Górny Śląsk wydarzenia tego roku miały bardzo specyficzny charakter – region ten przed wojną był podzielony między Polskę i Niemcy. Kiedy w końcu stycznia 1945 r. dotarły tu oddziały Armii Czerwonej, inaczej potraktowały dawną polską część regionu, inaczej część niemiecką. To zwłaszcza zachodni Górny Śląsk ogromnie ucierpiał wskutek brutalności wojsk sowieckich. Masowe morderstwa na ludności cywilnej, powszechne gwałty na kobietach, wywózka ponad 46 tys.

Wykład dotyczy problematyki tortur śledczych w latach 1945–1956 stosowanych przez funkcjonariuszy UB w trakcie śledztw prowadzonych przez organy bezpieczeństwa publicznego. Tortury w tamtym czasie stanowiły faktycznie dosyć powszechnie stosowaną i jednocześnie nielegalną metodę śledczych skutkującą pozyskaniem dowodów w toku postępowań karnych w postaci samopomówień podejrzanych oraz pomówień innych osób o popełnienie faktycznych lub rzekomych przestępstw, najczęściej mających charakter polityczny.

Zapraszamy do podróży w czasie przez XX-wieczny Górny Śląsk. Odkryjemy losy mieszkańców tego regionu w jego skomplikowanej historii. Dotkniemy historii zawartej w dokumentach archiwalnych, własnoręcznie konserwując, odtwarzając, a następnie digitalizując materiały historyczne. Ożywimy zabawy podwórkowe z czasów PRL, przypomnimy propagandę PRL oraz kulturę drugiego obiegu. Rozwiniemy zdolności manualne, ucząc się wiązać węzeł archiwalny. Opowiemy o najnowszych rozwiązaniach cyfrowych w archiwum, żeby udowodnić, że atrybutem współczesnego archiwisty jest komputer, a nie inkaust.

(zajęcia będą prowadzone w języku angielskim) Wykład (z elementami interakcji z publicznością) porusza temat formy zagadki poetyckiej, która istniała we wczesnych literaturach i której popularność utrzymała się aż do okresu średniowiecza. Przyjrzymy się niektórym zagadkom napisanym ponad tysiąc lat temu w języku staroangielskim, który jest bardzo odległy od angielskiego, którym mówimy dzisiaj. Rozważymy ich funkcje, od zabawy i erotyzmu po role związane z mądrością, magią i religią. Zobaczymy także, jak te funkcje są obecne w etymologiach terminów zagadek w językach indoeuropejskich.

Interdyscyplinarne warsztaty skierowane do najmłodszych odbiorców historii (6–12 lat), prowadzone w oparciu o: grę planszową Miś Wojtek, film animowany z cyklu „Co by było, gdyby zwierzęta mówiły? Miś Wojtek”. W trakcie zorganizowanych zajęć uczniowie poznają historię 2. Korpusu Polskiego i bitwy pod Monte Cassino (80. rocznica w 2024 r.) przez pryzmat wojennych przygód niedźwiedzia syryjskiego – ich niecodziennego uczestnika.

Honorowy, waleczny, sprawiedliwy? Jaki był średniowieczny rycerz? Razem z nami dowiesz się, jak wyglądało uzbrojenie w średniowiecznej Europie i poznasz jego tajniki. Zobaczysz z bliska różne rodzaje uzbrojenia rycerskiego, a także będziesz mógł zostać świadkiem pojedynku rycerskiego!

Po śmierci Jana III Sobieskiego, królowa wdowa Maria Kazimiera wyjechała do Rzymu. Zabrała ze sobą swą najstarszą wnuczkę i imienniczkę, czteroletnią Marię Kazimierę. Babka zadeklarowała, że zajmie się wychowaniem ulubienicy i otoczy ją opieką. U jej boku wnuczka stała się jedną z ważnych postaci wśród rzymskiej arystokracji. Razem odwiedzały kościoły, uczestniczyły w uroczystościach religijnych, chodziły na audiencje do kolejnych papieży, tworzyły teatr domowy. Korespondencja obu kobiet stanowi ciekawe źródło do poznania ich codzienności i łączących je uczuć.

Wojna, będąca zjawiskiem destrukcyjnym i pozostawiającym trwałe ślady w pamięci wspólnot, towarzyszy człowiekowi od początku jego dziejów. Ostatnimi czasy przybiera na sile tendencja do eliminowania z przestrzeni akademickiej badań prowadzonych nad tym zagadnieniem. W efekcie powszechne wyobrażenia na ten temat kształtują filmy, zazwyczaj niemające wiele wspólnego z realizmem, jak również twórcy internetowi, prezentujący infantylne treści.