Przyroda

Wszechświat powstał 13,8 miliardów lat temu, a zaczątki Ziemi w rodzącym się Układzie Słonecznym datowane są na 4,6 mld l.t. Wśród 92 znanych pierwiastków naturalnych 25% to pierwiastki biogenne czyli wchodzące w skład struktur wykazujących oznaki życia. Spośród pierwszych pięciu najpowszechniejszych pierwiastków we Wszechświecie poza szlachetnym helem, który jest prawie nieaktywny chemicznie, pozostałe cztery – czyli H, C, O i N stanowią podstawowy budulec ciał organizmów ziemskich, w tym aż 96.3 % masy organizmu człowieka.

Czy zdolność roślin do przetrwania w skażonym metalami środowisku jest bezpieczna dla człowieka i czy może być przez niego wykorzystana? Czy metalofity pomogą nam w oczyszczaniu środowiska skażonego metalami ciężkimi?
W trakcie wykładu zostaną omówione zagadnienia dotyczące strategii przystosowania roślin do wysokich stężeń metali w podłożu, ze szczególnym uwzględnieniem metalofitów oraz ich znaczenia w fitoremediacji i nie tylko.

Pasożyty żyją wszędzie, są stale obecne w naszym życiu. Niekiedy dostrzegamy je gołym okiem, ale często nie zdajemy sobie nawet sprawy z ich obecności. Niektóre potrafimy nazwać i wiemy, jakie mogą być dla nas niebezpieczne, jednak o wielu z nich nigdy nie słyszeliśmy. Pasożytami są różne organizmy- nie tylko bakterie i pierwotniaki, także np. rośliny. W jaki sposób odnajdują swych żywicieli? Jak to możliwe, ze potrafią przetrwać wewnątrz innego organizmu? Kim są nadpasożyty? Nad tymi i innymi zagadnieniami zastanowimy się wspólnie podczas wykładu.

Wykład w formie rozmowy o tym, jak piękna może być przyroda, nawet ta spontanicznie zasiedlająca tereny poprzemysłowe, uznawane za zdegradowane. Naturalne procesy przyrodnicze, z jakimi mamy do czynienia na terenie miast Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, potrafią zaskakiwać swoją skutecznością w odbudowie walorów naturalnych. Nie jest prawdą, że żyjemy na Górnym Śląsku w świecie, który umiera. On często broni się bardzo skutecznie, choć daleki jest od obszarów cennych przyrodniczo.

Wykład przybliża wyniki interdyscyplinarnych badań wykopaliskowych w jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, które uchodzą za jedne z najstarszych i najciekawszych stanowisk archeologicznych w Europie łączonych m.in. z pobytem człowieka neandertalskiego oraz w jaskiniach Morawskiego Krasu. Wykład będzie połączony z prezentacją zabytków archeologicznych z epoki kamienia, które pochodzą z omawianych obiektów jaskiniowych.

Wykład wyjaśni dlaczego zwałowiska po eksploatacji węgla kamiennego ulegają samozapaleniu.

Wykład zaprezentuje współczesną aktywność wulkaniczną w Dolinie Wulkanów w południowym Peru, leżącej w okolicach najgłębszego na świecie Kanionu Colca. Zobaczymy wulkany karłowate: tufowe, lawowe oraz mieszane, potoki lawowe różnych generacji, szczeliny wulkaniczne, wąskie doliny rzeczne typu gardzieli, wodospady oraz jeziora powstałe z przegrodzenia dolin rzecznych potokami lawowymi.

Czy wiesz, że w ulica Stawowa w Katowicach faktycznie prowadziła do stawu, a przy ul. Młyńskiej stał niegdyś młyn? Czy wiesz, że 100 lat temu w miejscu Spodka były huty cynku, a w Dolinie Trzech Stawów nie było stawów? Wiele podobnych odkryć można dokonać na własną rękę pochylając się nad dawnymi mapami. Archiwalna kartografia jest kopalnią wiedzy o przeszłości miejsca. Stare mapy pozwalają zobaczyć nie tylko jak wyglądało ono w danym punkcie czasu, ale też jak się rozbudowywało czy jak zmieniało się jego zagospodarowanie przestrzenne.

Hałdy są charakterystycznym elementem krajobrazu europejskich obszarów poprzemysłowych. Pojawiały się w nim wraz z kopalniami i hutami, w ramach intensywnej, niemal 200-letniej industrializacji. Współcześnie, gdy przemysł ciężki odchodzi w przeszłość, hałdy pozostają w przestrzeni miast jako swoiste kłopotliwe dziedzictwo kulturowe. Przez jednych uważane za szpecące okolicę, zasługujące jedynie na likwidację, przez innych postrzegane są jako cenne świadectwo przeszłości, o walorach nie tylko historycznych ale też przyrodniczych, które należy poddać rewitalizacji.