Nauki ścisłe

Pierwszy zbudowany w Polsce instrument kosmiczny miał za zadanie badać aktywność słoneczną. Został wyniesiony rakietą, która tak naprawdę była radzieckim pociskiem przerobionym na rakietę nośną. Instrument poleciał w kosmos w 1970 roku, otwierając tym samym całkiem długą listę misji słonecznych z udziałem polskich heliofizyków i inżynierów. Jako Centrum Badań Kosmicznych PAN bierzemy udział w kilku najbardziej przełomowych misjach solarnych ostatnich i najbliższych lat.

Czarne dziury od dziesięcioleci stanowią zagadkę. Pierwsze koncepcje niezwykle gęstych obiektów – wówczas nazywanych czarnymi gwiazdami – pochodzą już z XVIII wieku. Dokładniej to zjawisko opisał Albert Einstein. Od tego czasu świat naukowy stoi przed wielkim wyzwaniem: czarnych dziur nie da się zobaczyć wprost. Jak wobec tego można je obserwować? Skoro ich nie widać, skąd pewność, że w ogóle istnieją? Powstało wiele narzędzi i eksperymentów teoretycznych, umożliwiających wykrywanie czarnych dziur.

Rozmowa z fizykiem teoretycznym Jeffem Forshawem będzie okazją do zgłębienia tematyki fascynującej i złożonej natury czarnych dziur. Udowodni, że badanie pełni fundamentalną rolę w naszym zrozumieniu Wszechświata. Forshaw rzuca światło na najnowsze osiągnięcia naukowe, ujawniając, co nauka odkryła do tej pory, a co pozostaje tajemnicą. Tematy obejmują powstawanie i cykl życia czarnych dziur, ich wpływ na czasoprzestrzeń oraz obecne teorie dotyczące tego, co znajduje się poza horyzontem zdarzeń.

Komputery są zbudowane z tranzystorów, które pozwalają na implementację prostych operacji logicznych poprzez precyzyjną kontrolę pola elektromagnetycznego. Gwałtowny rozwój uczenia maszynowego zaskakuje nas. Możemy użyć cząstek i ich właściwości kwantowych do wykonywania obliczeń. Komputer kwantowy, który musi być odseparowany od reszty wszechświata, żeby działał poprawnie – ale mimo to może się uczyć.

Wykład przedstawi sylwetki osobistości znanych jako twórcy dzisiejszej sztucznej inteligencji. Poznamy Adę Lovelace oraz Alana Turinga przez pryzmat prawdziwych, aczkolwiek mało znanych historii ich życia.

Wykład wprowadza uczestników w świat sztucznej inteligencji (AI) poprzez fascynujące ciekawostki oraz praktyczne wskazówki, jak rozpocząć naukę w tej dziedzinie. Dowiemy się, czym jest AI i jak zmienia naszą codzienność. Omówimy dwie platformy edukacyjne dostosowane do różnych grup wiekowych: dla młodszych uczniów (10–14 lat) przedstawimy platformę opartą na Scratchu, umożliwiającą zrozumienie podstaw AI w intuicyjny sposób. Starsza grupa (od 15 lat) pozna platformę do nauki AI, gdzie wykorzystywany jest język Python.

Wykład ma na celu wprowadzenie młodzieży i dzieci w zagadnienia związane z cyberbezpieczeństwem w sposób przystępny i oparty na praktycznych informacjach. Uczestnicy dowiedzą się, jak chronić siebie oraz swoje dane w sieci, jakie są najczęstsze zagrożenia oraz jak rozpoznać i unikać ryzykownych sytuacji w Internecie. Wykład będzie rozszerzony o ciekawostki oraz praktyczną prezentację zagrożeń.

Podróż w głąb historii matematyki, gdzie odkrywać będziemy sekrety jednego z najbardziej znanych twierdzeń – twierdzenia Pitagorasa. Skąd się ono wzięło? Jakie tajemnice skrywa i jakie niesamowite zastosowania ma w rzeczywistym świecie? Poznasz nie tylko postać Pitagorasa, ale także jego tajemnicze życie i filozofię, która kształtowała myślenie jego stowarzyszenia. Zanurzysz się w historii najsłynniejszego twierdzenia i odkryjesz, jakie fascynujące dowody i zastosowania ma ono w różnych dziedzinach – od trygonometrii po codzienne życie, jak przesuwanie mebli!

Podczas spotkania przyjrzymy się przykładom prostych eksperymentów fizycznych, które przerodziły się w poważne projekty naukowe. Zastanowimy się, jak szukać ciekawych, intrygujących i niezbadanych jeszcze zjawisk, a także wspólnie przekonamy się, że kuriozalne pytania i dziwne propozycje doświadczeń mogą posunąć naukę do przodu, nawet jeżeli początkowo wydają się mocno niepoważne. Będzie o smartfonach, laniu wody, wskaźnikach laserowych, a także o wielu innych zagadnieniach, które możemy zgłębiać w naszych domach, a które przerodziły się w poważne badania, nagradzane m.in.

W życiu codziennym nanomateriały złożone z obiektów o rozmiarach niewidocznych ludzkim okiem są wykorzystywane na szeroką skalę. Jak wyglądała ewolucja rynku produktów nanotechnologicznych? W jakiej dziedzinie oraz gałęzi przemysłu nanotechnologia ma największą możliwość rozwoju? Szczególnie w dobie pandemii COVID-19 na rynku były i nadal są popularne wszelkie płyny antybakteryjne, często na bazie nanocząstek srebra.