Nauki humanistyczno-społeczne

Pracę nad książką o historii tygodnika „New Yorker,” jednego z najbardziej rozpoznawalnych tytułów prasowych w USA, rozpocząłem jeszcze w trakcie stypendium Fulbrighta na Uniwersytecie w Yale w 2022 r. Prowadziłem wtedy badania stylometryczne w Beinecke Rare Book & Manuscript Library, a po godzinach przeszukiwałem archiwa, zapoznając się z listami autorów i autorek, którzy korespondowali z redakcją „New Yorkera”.

Zmiany klimatu są jednym z najważniejszych wyzwań współczesności. Jednak wzajemne oddziaływania człowieka i środowiska są tak stare jak historia człowieka. Wahania temperatury czy zmiany w dostępie do wody przynosiły dawnym cywilizacjom lata chwały, a także spektakularne upadki. Na przykładzie dwóch stanowisk archeologicznych w starożytnej Azji Środkowej i średniowiecznej Kambodży wspólnie zastanowimy się, jaką uniwersalną lekcję na temat odporności klimatycznej i środowiskowej daje nam archeologia.

Maltretowanie dzieci jest problemem globalnym i może mieć konsekwencje na całe życie. Według Światowej Organizacji Zdrowia prawie 3 na 4 dzieci w wieku od 2 do 4 lat regularnie doświadcza kar fizycznych i/lub przemocy psychicznej ze strony rodziców i opiekunów. Jedna na 5 kobiet i 1 na 13 mężczyzn przyznaje, że doświadczyła wykorzystywania seksualnego w wieku od urodzenia do 17 lat. Konsekwencje złego traktowania w dzieciństwie mogą trwać przez całe życie i zakłócać rozwój, relacje oraz zdrowie fizyczne i psychiczne.

Od czasu uruchomienia ChatGPT w listopadzie 2022 r. krajobraz edukacyjny się zmienił. Nauczyciele mają dostęp do narzędzi usprawniających planowanie i ocenianie lekcji, a uczniowie mogą korzystać z tych samych narzędzi, aby usprawnić swoją pracę i naukę. Jednak generatywna sztuczna inteligencja stworzyła także uczniom możliwości „gry w system”. W tej prezentacji omówione zostaną niektóre zalety i wady sztucznej inteligencji w edukacji, odnosząc się przy tym do kwestii etycznych.

Ta krótka prezentacja okoliczności wyjazdu na stypendium Fulbright Advanced Research Grant do Chicago w okresie sierpień 2004 – luty 2005 służyć ma dwóm celom: pokazaniu, w jakich realiach odbywały się procedury selekcji kandydatów w Polsce w pierwszych latach XXI wieku, oraz określeniu wpływu, jaki wywarł pobyt na University of Illinois Chicago na rozwój kariery naukowej beneficjenta programu stypendialnego.

Wśród korzyści dla kobiet sztuczna inteligencja zapewnia już lepszy dostęp do edukacji i rozwoju umiejętności oraz nowych możliwości zatrudnienia; promuje niezależność finansową oraz uczestnictwo w życiu społecznym i politycznym; przeciwdziała także uprzedzeniu i przemocy związanej z płcią, a także rozprawia się z dezinformacją i stereotypami dotyczącymi płci. Chciałbym zilustrować te trendy i korzyści, także w świetle generatywnej sztucznej inteligencji, która stawia mężczyzn i kobiety na równi, jeśli chodzi o upraszczanie uciążliwych zadań i zwiększanie kreatywności.

Czy wiesz, które danie nielegalnie podaje się w gazecie? Która francuska aktorka sypiała w trumnie? W jakim celu cadillac wjechał w 1975 r. w podpaloną piramidę z telewizorów? Co łączy te wszystkie pytania? Jeśli Twoja odpowiedź brzmi: „Wikipedia” – masz rację! Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć w największym projekcie społecznym w historii ludzkości. Ale czy wiesz, że Wikipedia ma rodzeństwo? Dwanaście różnorodnych siostrzanych inicjatyw otwiera drogę do wolnej wiedzy. Dołącz do nas, by dowiedzieć się, czym są, kto za nimi stoi i dlaczego wolna wiedza jest tak ważna.

Sztuczna inteligencja zmienia proces twórczy w wielu obszarach sztuki, redefiniując zarówno muzykę, malarstwo, rzeźbę, film, jak i sztukę mediów. Jak w tej perpektywie należy rozumieć kreatywność ludzką i maszynową? Czy AI jest twórcza czy tylko wykonuje algorytm, realizując polecenia człowieka? A może AI zastąpi artystów? Czy sztuka robotów i sztuka AI dalej potrzebują człowieka? Odkąd w 2018 roku dom aukcyjny Christie’s sprzedał obraz grupy Obvious, stworzony przy użyciu sztucznej inteligencji za ponad 400 tys. dolarów, odpowiedzi na te pytania stają się coraz bardziej palące.

Sztuczna inteligencja coraz wyraźniej pojawia się na horyzoncie doświadczenia współczesnego człowieka. I chociaż AI jest owocem nauk ścisłych, to szeroko rozumiana humanistyka pozwala nam odpowiednio sproblematyzować to wydarzenie – a jest ono bez precedensu w historii naszej cywilizacji. Dzięki filozofii, literaturze i sztuce możemy zadawać pytania wykraczającego poza analizy naukowo-techniczne. O topozofii (czyli świeckiej metafizyce Stanisława Lema), o możliwej postsekularnej interpretacji zachodzących przemian oraz o ewolucji homo sapiens z dr.

strefa AI