Trudno o drugą tak istotną datę w XX-wiecznych dziejach Europy Środkowo-Wschodniej jak rok 1945. Dla takich pogranicznych regionów jak Górny Śląsk wydarzenia tego roku miały bardzo specyficzny charakter – region ten przed wojną był podzielony między Polskę i Niemcy. Kiedy w końcu stycznia 1945 r. dotarły tu oddziały Armii Czerwonej, inaczej potraktowały dawną polską część regionu, inaczej część niemiecką. To zwłaszcza zachodni Górny Śląsk ogromnie ucierpiał wskutek brutalności wojsk sowieckich. Masowe morderstwa na ludności cywilnej, powszechne gwałty na kobietach, wywózka ponad 46 tys. mężczyzn do robót przymusowych w Sowietach, demontaż i niszczenie infrastruktury przemysłowej – takie były pierwsze miesiące sowieckiej okupacji Bytomia, Gliwic, Zabrza, Raciborza czy Opola. Jakie są ustalenia dzisiejszych badań historycznych? Czy historykom udało się opisać ten trudny czas? Czego jeszcze nie wiemy o tym okresie? Opowiedzą o tym nasi historycy.
It would be hard to find another date in the 20th century history of Central and Eastern Europe as significant as 1945. For borderland regions like the Upper Silesia, the events of that year had a very specific nature – before the war, this region had been divided between Poland and Germany. When the Red Army divisions arrived there at the end of January 1945, they treated the former Polish part of the region differently than the German one. The western part of Upper Silesia particularly suffered as a result of the brutality of the Soviet army. Mass murders of civilians, common rape of women, deportation of over 46,000 men to forced labour in the Soviet Union, dismantling and destruction of industrial infrastructure - such were the first months of Soviet occupation in Bytom, Gliwice, Zabrze, Racibórz and Opole. What are the findings of modern historical research? Have historians managed to describe that difficult time? What is it that we don’t know about this period yet? This is what the presentation of historians will be about.