Jedną z cech definiujących język ludzki jest kreatywność, zwana również produktywnością lub otwartością systemu językowego (Chomsky 1969). Jednym z przejawów tej cechy jest zdolność użytkowników języka do tworzenia nowych wyrażeń, które z czasem i w pewnych okolicznościach mogą stać się trwałymi składnikami leksykonu danego systemu językowego. Celem niniejszego wykładu jest przedstawienie technik morfologicznych, które użytkownicy języka mają do dyspozycji w celu tworzenia nowych słów. Przyjrzymy się ciekawemu zjawisku jakim są neologizmy, wyjaśnimy jakie strategie wpływają pozytywnie na ich wartość komunikacyjną i zdolność przetrwania w języku, oraz przeanalizujemy czynniki, które pozytywnie bądź negatywnie wpływają na prawdopodobieństwo zaakceptowania neologizmu przez innych użytkowników języka. Ponadto zajmiemy się problemem produktywności morfologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem różnorakich restrykcji, które mogą utrudniać proces leksykalizacji nowo utworzonego słowa.
One of the defining features of human language is creativity, also called the productivity or openness of the linguistic system (Chomsky 1969). One manifestation of this feature is the ability of language users to create new expressions, which over time and under certain circumstances may become permanent components of the lexicon of a given language system. The aim of this lecture is to present the morphological techniques that language users have at their disposal to create new words. We will look at the interesting phenomenon of neologisms, explain what strategies have a positive impact on their communicative value and ability to survive in the language, and analyse the factors that positively or negatively influence the likelihood of accepting a neologism by other language users. In addition, we will deal with the problem of morphological productivity, with particular emphasis on various restrictions that may hinder the process of lexicalisation of a newly created word.