Wykład dotyczy problematyki tortur śledczych w latach 1945–1956 stosowanych przez funkcjonariuszy UB w trakcie śledztw prowadzonych przez organy bezpieczeństwa publicznego. Tortury w tamtym czasie stanowiły faktycznie dosyć powszechnie stosowaną i jednocześnie nielegalną metodę śledczych skutkującą pozyskaniem dowodów w toku postępowań karnych w postaci samopomówień podejrzanych oraz pomówień innych osób o popełnienie faktycznych lub rzekomych przestępstw, najczęściej mających charakter polityczny. Konsekwencją były późniejsze wyroki skazujące ofiary tortur lub osoby pomówione na surowe kary, w tym kary śmierci. W wykładzie, z wykorzystaniem przypadków tortur stosowanych na terenie byłego województwa katowickiego, przedstawione zostaną problemy obrazujące to zjawisko – problemy historyczno-prawne dotyczące podstaw prawnych i przedmiotu prowadzonych wówczas przez organy bezpieczeństwa publicznego spraw karnych – oraz zagadnienia związane z odpowiedzialnością karną sprawców stosujących tortury.
The lecture concerns the problem of investigatory tortures in 1945-1956 applied by UB secret officers during investigations carried out by public security organs. At that time, tortures were indeed quite a frequently used and at the same time illegal investigatory method resulting in collecting evidence in the course of penal proceedings, such as self-accusation of suspects and other people being accused of committing actual or alleged crimes, most often political in nature. The consequence included later convictions of the victims of tortures or falsely accused individuals to severe punishments, including death penalties. In the lecture, based on the cases of tortures applied in the territory of the former Katowice Voivodeship, problems illustrating this phenomenon will be presented, including historical and legal issues concerning the legal foundations and subject of the penal cases conducted by the public security organs back then, as well as problems related to the penal liability of the torture perpetrators.