Religia lub etyka

Rozmowa dotyczyć będzie możliwości prowadzenia interdyscyplinarnych badań nad środowiskiem poprzemysłowym. Takie badania są pożądane, pozwalają spojrzeć na zdegradowane środowisko w związku z długotrwałą emisją zanieczyszczeń jako na obszar borykający się z trwałymi skutkami społeczno-kulturowymi, zdrowotnymi i przyrodniczymi.

Rozmowa o wyzwaniach i nadziejach eksperymentów w naukach społecznych.

Każdy z nas wyznaje jakiś światopogląd i przez swoje „okulary” odbiera i przeżywa świat, a w nim widzi samego siebie. Na co dzień raczej nie zastanawiamy się, skąd ten światopogląd się w nas wziął i na ile jest naprawdę nasz. Wyjątkiem są sytuacje, które wywołują w nas stan dysonansu i zwątpienia, co może być spowodowane dopuszczeniem do głosu różnych światopoglądów innych ludzi. Czy i na ile pozwalamy sobie na dopuszczenie do głosu cudzego światopoglądu?

Aura zagrożenia, niemożności ucieczki, chaosu, wszechogarniającego zniszczenia to pojęcia popularnie dekodujące słowo „apokalipsa”. Wielość publikacji i artystycznych interpretacji tej rzeczywistości nakręca wokół niej spiralę trudnych emocji, nie pozwalając na przyjęcie żadnej propozycji weryfikacji przekonań. Strach ma wielkie oczy. Okazuje się jednak, że oryginalnie zarówno za pojęciem „apokalipsa”, jak i całą kulturową osnową kryją się zupełnie inne treści i zmiana semantyczna, która nastąpiła najprawdopodobniej wtedy, gdy człowiek zaczął kwestionować elementy swojej tożsamości.

Historia relacji katolicyzmu i demokracji jest pełna zakrętów. Można wyróżnić dwa interesujące obszary badań i dyskusji na ten temat. Jednym jest historia stosunku Kościoła katolickiego do ustrojów demokratycznych, zmieniająca się z biegiem czasu, nacechowana różnymi doświadczeniami i różnymi teoretycznymi koncepcjami. Inny obszar jest zakreślony przez pytanie, na ile sam Kościół może we własnej organizacji władzy szerzej przyjąć mechanizmy demokracji. Tym zagadnieniem, z istoty swojej teologicznym, chcemy się zająć w naszej rozmowie.

Warsztaty polegają na zaprojektowaniu idealnego świata wbrew aktualnie trwającym konfliktom zbrojnym, degradacji środowiska naturalnego, lękom społecznym. Uczestnicy zdefiniują te wartości, zachowania i stany, które powinny mieć odzwierciedlenie we wszystkich dziedzinach naszego życia, aby świat był pełen pokoju i wzajemnego zrozumienia. Zaprojektują zatem świat doskonały. Czy jednak taki świat jest możliwy? Żeby tak było, ludzie na całym świecie powinni postępować według tych samych zasad i norm, bez względu na uwarunkowania kulturowe, doświadczenia osobiste, doświadczaną przemoc.

Jakie tajemnice ujawnia sekcja zwłok? Czy posiadamy prawo do śmierci? Co sprawia, że niektóre sprawy kryminalne pozostają nierozwiązane przez dekady? Prawnik, medyk sądowy i funkcjonariusz Archiwum X zabiorą nas w podróż do świata, w którym śmierć to nie tylko koniec, ale i początek poszukiwania odpowiedzi. Eksperci zmierzą się ze stereotypami dotyczącymi swojej pracy i opowiedzą o nauce, która pomaga rozwikłać najbardziej skomplikowane zagadki.

Hedonizm uznaje przyjemność za najważniejszą dostępną człowiekowi wartość. Czy jest poglądem słusznym? Dyskusja nad tą kwestią trwa od ponad dwóch tysiącleci. Podczas wykładu zostaną przedstawione dwa eksperymenty myślowe zaproponowane przez współczesnych filozofów: „maszyna przeżyć" Roberta Nozicka oraz „Haydn i ostryga” Rogera Crispa. Mają one dowodzić, że człowiek faktycznie nigdy nie jest zorientowany w swoim działaniu wyłącznie ani nawet przede wszystkim na maksymalizację przyjemności.

Autorami książki są fotograf i historyk, każdy z bagażem doświadczeń zawodowych związanych z treścią albumu opisującego fotografią i słowem pisanym współczesne życiu niewielkiej społeczności żydowskiej zamieszkującej województwo śląskie. To opowieść o historii, tradycji, o ludziach tworzących żydowską zbiorowość religijną, o pracy nad powstaniem zdjęć pokazujących tę społeczność do kuchni, o zdobywaniu zaufania, pokonywaniu strachu. Obserwacje trwały przez ostanie 15 lat i zostały zakończone wydaniem książki pt. Żydzi Śląscy.

Mój wykład dotyczy białej plamy w życiorysie Chrystusa, czyli Jego pobytu w więzieniu – faktu pomijanego w ewangeliach synoptycznych. Zapiski synoptyczne nie mogą nim mówić, bo i żaden z ewangelistów nie był jego świadkiem. Fakt (bo przecież Chrystus to postać historyczna) obecny jednak jest w pismach mistyczek, w ich objawieniach i wizjach, na podstawie których buduję narrację – fabułę opartą na faktach. Tymi mistyczkami były głównie Niemka Katarzyny Emmerich i Polka Leonia Nastał. Zagadnieniu poświęciłem książkę, do której przedmowę napisał ks. prof. Waldemar Chrostowski.